بررسی عایق قیر

با همه فواید متعددی که آب برای همه جانداران روی زمین دارد، اما نفوذ آن به بعضی بخش‌ها نیز می‌تواند دردسرساز شود. به همین دلیل است که هنگام ساخت برخی فضاها و سازه‌ها نیاز است از نفوذ آب به آن جلوگیری شود. عایق‌های رطوبتی به همین منظور مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله فضاهایی که باید قبل از بهره‌برداری به خوبی عایق‌بندی شوند، می‌توان به پشت‌بام، استخر و سرویس‌های بهداشتی اشاره نمود. یکی از عایق‌های رطوبتی مهم و بسیار مؤثر که از سال‌ها پیش برای جلوگیری از نفوذ آب استفاده می‌شده، قیر است. عایق رطوبتی بر پایه قیر موارد استفاده‌ متعددی دارد با این حال معایبی نیز دارد که باعث می‌شود سایر روش‌های عایق‌بندی طرفداران بیشتری پیدا کند.

قیر چیست ؟

قیر یکی از مشتقات نفت است که در پالایشگاه‌ها تهیه و تولید می‌شود. این ماده سیاه رنگ، در دمای اتاق جامد است اما با بالا رفتن دما به شکل جامد در می‌آید. از جمله ویژگی‌های بسیار مهم این ماده، غیر قابل نفوذ بودن آن در برابر آب است. به همین دلیل است که در سال‌های پیش و قبل از فراگیر شدن ایزوگام‎‌ها و سایر عایق‌های رطوبتی، در اکثر مواقع از قیر برای عایق‌بندی استفاده می‌شده است. اما این روزها کمتر کسی برای عایق‌بندی کردن و محافظت فضاها در مقابل آب، از عایق رطوبتی بر پایه قیر استفاده می‌کند.

قیر انواع مختلفی دارد. برخی از انواع قیر به صورت طبیعی از زمین استخراج می‌شوند. برخی دیگر نیز در پالایشگاه‌ها و با عملیات ویژه‌ای تهیه و تولید می‌شوند. هر یک از آنها نیز کاربرد خاص خود را دارند. یکی از بهترین انواع قیر، قیر امولسیون است که کمترین آلودگی را برای محیط زیست دارد.  البته به جز این موارد، قیر بعنوان مواد اولیه برخی فرآورده‌های نفتی نیز به کار می‌رود. برای مثال هنگام تولید ایزوگام، از قیر استفاده می‌شود.در مقاله ای جداگانه توضیح داده ایم که ایزوگام بهتر است یا قیر.

انواع دیگر عایق رطوبتی

عایق‌های رطوبتی انواع مختلفی دارند که بسته به مکان و نحوه اجرا به چند دسته تقسیم می‌شوند.

• عایق رطوبتی قیر (با یا بدون گونی)
• عایق رطوبتی قطران
• عایق رطوبتی پیش‌ساخته
• عایق رطوبتی تیشو
• عایق رطوبتی پشم شیشه
• پرایمر
• ماستیک و درزبند
• سیلر
• عایق رطوبتی پلیمری
• عایق رطوبتی بر پایه سیمان

اینکه شما کدام یک از روش‌های بالا را برای عایق کردن فضای خود مورد استفاده قرار دهید به عوامل متعددی بستگی دارد. به سطح عایق‌بندی، به هزینه‌ای که برای اینکار در نظر گرفته‌اید، به نوع اجرا و همینطور به زمانی که برای انجام عایق‌بندی دارید.

موارد استفاده و کاربرد از قیر به عنوان عایق رطوبتی

قیر هنوز هم یکی از اصلی‌ترین مواد برای عایق‌بندی در راهسازی است. به طور کلی بیش از 90 درصد از قیر تولید شده در کشور در زمینه راه‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین از آن بعنوان یک لایه زیر آسفالت خیابان نیز استفاده می‌شود تا چسبندگی آسفالت به زمین را بهتر کند. هرچند بسیاری از افراد برای عایق‌بندی سرویس‌های بهداشتی منازل و یا استخر‌ها از یک لایه قیر و گونی استفاده می‌کنند و کاشی‌ها و سرامیک‌ها را روی این لایه نصب می‌کنند. در بسیاری از موارد از قیر به همراه گونی‌های مخصوص برای آب‌بندی و عایق‌کاری استفاده می‌شود. قیر به عنوان عایق الکتریکی نیز قابل استفاده است. این ماده ارزشمند کاربردهای صنعتی نیز دارد.

نحوه استفاده از قیر به عنوان عایق رطوبتی

بسته‌ به‌ فضایی که‌ می‌خواهید عایق‌بندی کنید، به‌ چند روش مختلف می‌توانید از قیر استفاده‌ نمایید. در صورتی که بخواهید از قیر تنها برای کمک به جذب بهتر استفاده کنید، کافیست لایه نازکی از آن روی سطح بریزید. معمولا این روش را برای سطح زیر آسفالت به کار می‌برند. اما اگر بخواهید طوری فضا را عایق‌بندی کنید که قیر به عنوان عایق رطوبتی عمل کند، در این صورت باید از گونی نیز استفاده شود. البته برای انجام اینکار فقط باید از افراد کاربلد و متخصص کمک بگیرید وگرنه به هیچ وجه نتیجه مطلوبی کسب نمی‌کنید.

چطور قیر و گونی انجام می‌شود؟

مرحله‌ی قبل از قیروگونی کردن، سیمان‌کاری است. سطح زیر قیر باید به طور کامل و یکدست، سیمان شده باشد. در غیر این صورت نتیجه‌ی کار رضایت بخش نخواهد بود. مرحله بعدی این است که قیر تا حدود 180 درجه داغ شده و کاملا مایع و روان شود. اگر قیر کمی سرد و خنک شود، دیگر به راحتی قابل استفاده نیست و باید دوباره گرم شود. به همین دلیل است که باید فردی این کار را انجام دهد که تخصص لازم برای این کار داشته باشد. در غیر این صورت هم نتیجه مطلوبی کسب نمی‌شود و هم مدت زمان زیادی باید صرف انجام کار شود.

یک لایه از عایق رطوبتی بر پایه قیر روی سیمان کشیده‌ می‌شود. سپس با احتیاط یک لایه گونی روی قیر انداخته‌ می‌شود. باید مراقب بود که گونی پاره‌ نشده‌ و کاملا صاف و بدون چروک روی سطح انداخته‌ شود. همه سطح قیر باید با گونی پوشانده شود. در این مرحله‌ باید دوباره یک مرحله دیگر قیر روی گونی ریخته‌ شود. در صورتی که بخواهید یک عایق دولایه‌ از قیر و گونی داشته‌باشید، باید تمام این مراحل یک بار دیگر تکرار شود. البته‌ تنها در صورتی می‌توان این مراحل را تکرار کرد که‌ فضایی که‌ عایق‌بندی می‌شود توانایی تحمل وزن دو لایه‌ قیر و گونی را داشته‌ باشد. ضخامت قیر و گونی نباید بیش از 3 تا 4 سانت باشد وگرنه خیلی سنگین می‌شود. ممکن است فضای عایق‌بندی شده ظرفیت تحمل وزن سنگین قیر را نداشته باشد.

تفاوت استفاده از قیر و عایق رطوبتی پارسیک

در قسمت‌های قبلی در مورد عایق رطوبتی بر پایه قیر، مزایا و معایب آن و همینطور نحوه استفاده از آن توضیحاتی ارائه کردیم. در این بخش قصد داریم درباره تفاوت این عایق رطوبتی با عایق‌های رطوبتی نانو مثل عایق رطوبتی پارسیک صحبت کنیم. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های عایق رطوبتی پارسیک با قیر، در نحوه اجرای آن است. به این صورت که قیر یک عایق گرم‌اجرا و عایق رطوبتی پارسیک یک عایق سرداجرا است. برای استفاده از قیر نیاز به درجه حرارت بسیار بالایی هست و عملا انجام عایق‌کاری به وسیله قیر باید توسط یک متخصص انجام شود. در صورتی که عایق رطوبتی پارسیک به راحتی و توسط همه افراد قابل انجام خواهد بود.

از دیگر تفاوت‌های این دو محصول با یکدیگر وزن آنهاست. قیر خیلی سنگین‌تر از عایق‌های نانو است. بعد از اجرای عایق‌ پارسیک، با بالا رفتن دما تغییری در آن ایجاد نمی‌شود، اما از آنجایی که قیر با بالا رفتن دما حالت مایع به‌ خود می‌گیرد، ممکن است بعد از اجرا تغییر شکل داده‌ و پس از برخورد با هر چیزی، به‌ آن بچسبد. عایق‌ رطوبتی پارسیک بازتاب نور ندارد اما چون قیر کمی براق و کاملا سیاه است، نور را بازتاب می‌دهد. پس از اجرای قیر و گونی، ضخامت سطح عایق‌بندی شده خیلی بیشتر از سطحی می‌شود که با عایق رطوبتی پارسیک آب‌بندی شده است.

قیر بهتر است یا عایق رطوبتی پارسیک؟

برای استفاده و نصب قیر محدودیت‌هایی وجود دارد که عایق رطوبتی پارسیک هیچ یک از این محدودیت‌ها را ندارد. برای مثال اگر سطحی که می‌خواهیم عایق‌بندی کنیم کمی به مکانی که می‌خواهیم قیر را حرارت دهیم دور باشد، به مشکل برخواهیم خورد. چرا که با کم شدن دمای قیر، حالت جامد به خود می‌گیرد.

اما در نصب عایق پارسیک، این محدودیت‌ها را مشاهده نمی‌کنیم. از دیگر معایب استفاده از قیر این است که گونیِ به کار رفته در ساختار عایق‌بندی، به مرور زمان با پوسیدگی مواجه شده و عملا خاصیت آب‌بندی در آن کم می‌شود. اما عایق رطوبتی پارسیک اینگونه نیست و دوام و ماندگاری بسیار بالایی دارد.

میزان چسبندگی عایق رطوبتی پارسیک به قیر بسیار بالاتر است. مولکول‌های عایق پارسیک به‌ مولکول‌های سطح عایق‌کاری شده‌ می‌چسبند و میزان اثرگذاری را نسبت به قیر افزایش می‌دهند. از دیگر مزیت‌های این عایق‌ها این است که هزینه نصب قیر و گونی خیلی بیشتر است.

در محیط‌هایی مثل استخر یا پشت ‌بام، خیلی مهم است که نور بازتاب خیلی زیادی نداشته باشد و در روزهای گرم تابستان، گرمای بیشتری ایجاد نکند که متاسفانه قیر چنین کاری می‌کند. در این صورت باعث چسبندگی هم می‌شود که اصلا خوشایند نیست. پس می‌توان گفت که عایق‌های رطوبتی پارسیک این قابلیت را دارند که به طور کامل جایگزین ایزوگام و قیر شوند.